Een vrouw die ik begeleid wil zichzelf (en haar emoties) door middel van droomwerk onderzoeken en beter leren kennen, ten einde veranderingen aan te kunnen brengen. De droom die ze inbrengt is als volgt:
Ik ben in een hotel/kamer/ruimte. Er is geen daglicht, is het nacht? Er zijn nog een paar mannen en twee (jonge?) meiden. We zijn in eerste instantie vriendschappelijk met elkaar, maar dan inééns bevind ik me in een moord-massacre. De meisjes zijn gebutcherd, afgeslacht. Bloed en alles. Ik vraag me af of ik dat heb gedaan. Ik kijk in de gereedschapskist van mijn stiefvader. Er zitten veel mooie winkelhaken in en modern spul. Is hij de moordenaar? Zijn er meerdere moordenaars? Nu begrijp ik waarom hij mij zoveel gereedschap heeft gegeven (ben ik nu medeplichtig?). Hij heeft zelf nog veel meer, van betere kwaliteit. Ik voel me verschrikkelijk goedkoop afgekocht. Flexibeler en nieuwer gereedschap, heeft hij. Inschuifbaar en uitvouwbaar. De mannen/ vrienden zijn Moslim. Ik kijk mee met de podcast. Het is eigenlijk een filmpje van een islamitische dhamma-talk van Saddam Hoessein. Ondanks dat ik geen moslim ben vrees ik ze niet en laten ze me meekijken alsof ik één van hen ben.
Ze schrijft de droom uit en geeft het de titel: Massacre, wat ze zelf vertaald naar het Nederlands als ‘afslachting’. Samen onderzoeken we haar gevoelens bij de droom, haar associaties en de vragen die de droom oproept. Ze is in een onbekende ruimte en de meisjes zijn ineens vermoord door ogenschijnlijke vrienden. Ze vraagt zich af of dat haar schuld is, hoewel de droom ook wijst in de richting van haar stiefvader. Bij navraag heeft ze bij moslimmannen het idee minderwaardig te zijn als vrouw, maar ze voelde zich niet afgewezen door de mannen in de droom. De moord (brute slachting) in de droom staat voor schuldgevoelens. De dhamma-talk is een rechtvaardiging en zorgt voor onthechting.
Zelf zegt ze het volgende: “Mensen uit mijn nabije omgeving denken dat ik (over me heen laat lopen), te veel of te vaak toegeef aan andermans perikelen omdat ik aardig gevonden wil worden. Ik denk dat de aardige mannen en vriendschappelijkheden in de droom hiernaar verwijzen. Zelf voel ik weerstand wanneer anderen dit over mij beweren, want zo voelt dit voor mij niet. Ik voel me niet gezien hierdoor. Als ik heel eerlijk ben maakt het me niet écht uit wat anderen van me denken, ik kan er namelijk prima tegen wanneer iemand mij niet aardig vindt.”
Maar wat verklaart dan haar gedrag? Samen zoeken we verder. De dingen die we tegenkomen in de droom en verklaren waarom ze geen nee kan zeggen en toch toestemt als ze dat niet werkelijk wil, zijn:
- Conditionering (vriendschappelijke omgang, bijna zonder grenzen)
- Schuldgevoel (heb ik iets verkeerds gedaan?)
- Overlevingsstrategie/coping (geen actie ondernemen, maar observeren en onthechten)
Ze zegt hierover: “De conditionering stamt uit mijn jeugd. Door bepaalde gebeurtenissen en situaties was het voor mij destijds van levensbelang om me aan te passen en mijn instinctieve en intuïtieve reacties te onderdrukken. Ik stond met mijn rug tegen de muur. Hiermee omgaan lukte alleen door te bevriezen en de situatie te internaliseren. Mijn overtuiging werd dat mijn machteloosheid mijn eigen schuld was en dat ik vooral vriendschappelijk moest blijven met de mensen waar ik afhankelijk van was.”
Je kunt dit zien als een vorm van het stockholmsyndroom dat – veralgemeniseerd – geïnternaliseerd werd in deze vrouw. Dit syndroom is een psychologisch verschijnsel dat soms optreedt bij een gijzeling en waarbij er sympathie ontstaat bij de slachtoffers voor de daders.
Ze gaat verder: “Dit schuldgevoel achtervolgt me tot de dag van vandaag en zorgt ervoor dat ik me nog steeds machteloos voel in situaties waarin een ander iets anders wil dan ik. Ik word gegijzeld door schuld. Zelfs als de ander het heel onschuldig bedoelt. De overtuiging dat de wens van de ander belangrijker is dan die van mijzelf wordt nog steeds met regelmaat getriggerd, en dan bevries ik als primaire reactie. Mijn innerlijke overtuiging is: ik mag niemand kwetsen want dan ben ik de dader. Met die schuld moeten leven, de angst dat iemand lijdt onder mijn daden (behoeften of wensen), maakt dat ik bevries.”
Door deze interne overtuiging stagneert haar levensenergie, omdat dit inhoudt dat iedere actie een potentiële schuld in zich herbergt. De enorme hoeveelheid onderdrukte energie is volgens haar ‘onhoudbaar’ wanneer het eruit komt.
Ze vertelt: “De mensen om me heen hebben last van mijn pijn en verdriet, als het me niet meer lukt om het ‘eronder te houden’. Hierdoor wordt mijn angst waarheid: ik ben de schuld van hun ongemak.”
Er ontstaat een vicieuze cirkel: de machteloosheid en radeloosheid groeien in haar, waardoor het moeilijk wordt om haar emoties voor zich te houden. De mensen gaan meer druk op haar uitoefenen om er iets aan te doen, het schuldgevoel groeit hierdoor. Nachtmerries waarin ze verdrinkt, zichzelf of anderen vermoord, gekleineerd en ingesnoerd wordt achtergelaten volgen elkaar op. Het is een proces waarin geen garanties zijn. Maar ze onderzoekt, herkent en erkent. Na de vorige analyse volgt er een nieuwe droom:
Ik krijg een soort grote hamster. Van een maffia familie. Ik wil hem niet maar het is er ineens. Het beest probeert te ontsnappen en ik houd het vast maar het is furieus en woest, wringt zich in alle bochten en wil me bijten. Ik houd het steviger vast, dat het niet kan bijten, maar het is zo wild. Onder mijn hand is het alsof ik hem plet, zijn botten fijnknijp, hij blijft woedend bewegen. Ik voel me verschrikkelijk naar, ik vermorzel het, maar wil het niet loslaten. Ik voel angst, schuld, woede en frustratie. Het ontsnapt en rent de kamer in. Dreiging. De familie komt checken, ik kan ze afhouden. Dan begint het gevecht opnieuw. Het beest is uitgeput, maar blijft bezig met ontsnappen. Ik pak het vast en gooi er een handdoek over. Het ontsnapt bijna. Ik gooi er weer een handdoek over en nog een. Dan houd het uitgeput stil en houd ik het tegen mijn borst. Ik kan niet zien of het nog leeft, of niet stikt onder alle lagen. Maar ik voel dat het nog warm is. Dan is de familie er weer. Ik houd ze af en hoop dat ze geen vragen stellen bij het ding bij mijn borst. Een jongen/zoon heeft het door en probeert me te snappen. Ik duik onder en vlucht maar hij zit me steeds op de hielen.
Samen onderzoeken we de droom en ze komt tot het volgende:
“De hamster staat voor het deel van mijzelf dat de dingen ondergaat die ik niet wil. Alles dat ik ogenschijnlijk opgedrongen krijg. Ik vermoord het (mijn dierlijk verlangen naar vrijheid) bijna uit angst om het fout te doen, om schuldig te zijn. Ik word gecontroleerd. Het lukt me niet om aan de angst te ontsnappen. Het ding bij mijn borst (de gebroken hamster) staat voor mijn hart, dat ik probeer te verbergen.”
Dan wordt ze boos: “En dan ga ik toch maar weer in therapie (ik duik weer onder, in plaats van de confrontatie aan te gaan), omdat de anderen dat willen. En ja, de therapeuten hebben zeker veel academische kennis. Hun boekenwijsheid is uitmuntend! En de mensen. Ze weten het allemaal. Ze zeggen allemaal hetzelfde, ze lezen allemaal dezelfde boeken en ze volgen dezelfde lessen en geven dezelfde raad. Maar waar is de medemenselijkheid? De échte aandacht? Een arm om je heen en ruimte om uit te huilen?“
Leun niet op dat wat je niet ondersteunt
De processen waar deze vrouw doorheen gaat zijn van een leven. Een jeugd maak je niet ongedaan. Je kunt het wel transformeren, maar dat kost tijd. Waarschijnlijk zou het sneller gaan als er in de maatschappij meer inzicht en ruimte was voor het verwerken van traumatische ontwikkelingen, maar veel mensen voelen nog de behoefte – noodzaak? – om de andere kant op te kijken. Diepe gevoelens als schuld en verdriet kunnen heel confronterend zijn.
Goed bedoelde adviezen als “laat het maar gewoon los, heb maar vertrouwen in het ‘Universum’, je zult ermee moeten leven, kopop! en geniet eens van wat je wél hebt, maken het verwerken doorgaans niet makkelijker, maar juist zwaarder. Een mens die door een dergelijk diep proces gaat kan zich enorm eenzaam voelen hierdoor.
Transformatie naar zielswijsheid
Dromen kunnen bij traumatische processen beangstigend en hevig zijn, maar tegelijkertijd ook een bevestiging van de waarde en de diepgang van het proces. Je stelt je niet aan, zegt de droom, er is iets aan de hand. Kijk naar mij; kijk in jezelf. Het is shit! Ja, huil maar.
De droom kan je helpen antwoorden te vinden. Meestal niet direct en vaak is hulp erbij handig, maar het is je eigen innerlijke wereld welke je de weg wijst. Soms wanneer je dromen aan een ander vertelt (om je gevoelens te onderstrepen) word je teleurgesteld, omdat deze de droom interpreteert zoals het hem of haar uitkomt. Wees dus voorzichtig met het vertellen van gevoelige dromen aan mensen die de taal niet verstaan. Het is nooit een goed idee om de droom te gebruiken als bewijs.
Houd het bij jezelf, koester het als jouw innerlijk geheim en breng het daar waar het gehoord kan worden, waar de waarde ervan begrepen wordt en het zich kan ontplooien naar zielswijsheid. Zelfs al is dat enkel en alleen je eigen dromendagboek.
Onwaar maken van schuld
Jung beschrijft in Het Rode Boek (Liber Novus) dat het uiteindelijk (door je dromen serieus te onderzoeken) de bedoeling is dat je gaat beseffen dat je dromen waanzin herbergen. Het is niet de inhoud die verschijnt die beslissend is, maar de houding die het individu jegens dit verschijnen inneemt. De belangrijke vraag is; is de persoon in staat om het materiaal uit dromen, creatief werk en visioenen te integreren in zijn of haar wereldbeeld?
Een Cursus In Wonderen formuleert dit als volgt:
“Schuld is een onmiskenbaar teken dat jouw denken onnatuurlijk is. Onnatuurlijk denken gaat steeds vergezeld van schuld, omdat het het geloof is in zonde. Het ego ziet zonde niet als een gebrek aan liefde, maar als een daadwerkelijke aanvalsactie. Dit is noodzakelijk voor het voortbestaan van het ego omdat jij, zodra je zonde als een gebrek beschouwt, automatisch zult proberen de situatie te verhelpen. En daarin zul je slagen. Het ego beschouwt dit als een doem, maar jij moet het als vrijheid leren beschouwen.
De schuldeloze denkgeest kan niet lijden. Omdat hij gezond is, geneest de denkgeest het lichaam omdat hij genezen is. De gezonde denkgeest kan zich geen voorstelling maken van ziekte, omdat hij zich niet voorstellen kan dat hij iets of iemand zou aanvallen.”[1]
Symbolen voor schuld in dromen
De droomtaal is bijzonder, collectief én persoonlijk. Elke droom is uniek en anders, maar bepaalde symbolen staan soms voor of verwijzen naar schuldgevoelens. Onderstaande symbolen zijn zeker niet volledig. Onderzoek zelf welke symbolen in jouw dromen bepaalde gevoelens of thema’s vertegenwoordigen door je dromen bij te houden en je gevoelens erbij te noteren.
RAT
Een rat staat soms voor een verklikker. Heb jij je mond zelf voorbij gepraat of is er iemand in jouw omgeving niet zo onschuldig als dat deze doet voorkomen?
HAMSTER
Een hamster in je dromen staat, vreemd genoeg, meestal voor m.b.t. relationele situaties. Kijk eens naar de relaties die heel dichtbij je staan. Is iemand oneerlijk, of ben jij het? Of ben je misschien schuldig aan geweld aan jezelf?
MAFFIA
Als je de maffia in je dromen tegenover je hebt dan ben je waarschijnlijk bang om gesnapt te worden. Je voelt je onderdrukt of hebt het gevoel op je hoede te moeten zijn. Heb je een schuld te vereffenen? Of ben je in een gevaarlijke situatie terecht gekomen?
ACHTERVOLGING
Dromen over achtervolging kunnen staan voor schuldgevoelens. Zijn er verantwoordelijkheden waarvoor je liever wegloopt? Wellicht wordt het tijd om je manier van leven eens onder de loep te nemen. Dat waar je voor wegrent zou weleens iets van waarde voor je kunnen herbergen. Wat is het?
Een witte duif staat bekend als het symbool voor vrede en kan in de droom onschuld vertegenwoordigen. Als je droomt over een duif dan zou het kunnen dat je je schuldig voelt over iets wat niet jouw schuld is. Of juist andersom, misschien waan je je onschuldig, terwijl je meer aandeel in iets hebt dan je denkt.
Vragen die je kunt stellen bij schuldgevoelens in je dromen:
- Hoe gedraag ik me in mijn droom, is dit anders dan in het dagelijks leven?
- Met wat voor gevoel werd ik wakker?
- Zijn er verantwoordelijkheden waar ik liever voor wegloop?
- Behoud ik de lieve vrede ten koste van mijn eigen integriteit?
Wil je meer weten over een specifiek droomsymbool, zoek het dan op in de droomencyclopedie. Wil je meer weten over droomwerk, coaching of een energetische sessie, kijk dan op IenkeGoldewijk.nl
[1] Een cursus in wonderen. Tekstboek 5 V. Hoe het ego schuld gebruikt.
About Author
